Մակերիկամների ախտաբանություն. armeniamedicalcenter.am

Մակերիկամները էնոկրին գեղձեր են, որոնց արտադրած հորմոններն ազդում են օրգանիզմի գրեթե բոլոր օրգան-համակարգերի աշխատանքի վրա: Գեղձերը տեղակայված են երիկամների վրա և յուրաքանչյուրը կշռում է 12-13 գր: Աջ և ձախ մակերիկամները տարբեր ձև ունեն. առաջինը հիշեցնում է եռանկյուն թասակ, երկրորդը ՝ լոբու հատիկ:

Այս գեղձերի խնդիրներն առաջացնում են ծանր հիվանդություններ:

Մակերիկամները երկու շերտից են կազմված. արտաքինը կոչվում է կեղևային շերտ, ներքինը՝ ուղեղային, որոնք տարբեր գործառույթներ են իրականացնում:

Կեղևային շերտն, իր հերթին, տարբեր շերտեր ունի՝ յուրաքանչյուրն իր գործունեությամբ:

• Ցանցային գոտի։ Արտադրում է անդրոստենդիոն հորմոն, ոըը կապված է կանացի և տղամարդու սեռական հորմոնների արտադրության հետ: Տեստոստերոնը և էստրոգենները երկու սեռերի մոտ էլ արտադրվում են, պարզապես՝ տարբեր հարաբերակցությամբ: Կանանց մոտ տեստոստերոնի քանակը շատ քիչ է: Ցանցային զոնայի խանգարումն առաջացնում է սեռական դիսֆունկցիա և անպտղություն:
• Խրձային գոտի։ Արտադրում է գլյուկոկորտիկոստերոիդներ՝ կորտիզոն, կորտիզոլ և կորտիկոստերոն: Այս հորմոնները կարևոր դեր ունեն նյութափոխանակության մեջ, կանխում են ջրազրկման առաջացումը, ազդում են մարսողության վրա, խթանում են ստամոքսահյութի արտադրությունը: Կոչվում են նաև ադապտացիայի հորմոններ. սթրեսային վիճակներում օրգանիզմին օգնում են հարմարվել այլ վիճակների:
• Գլոմերուլային (գնդաձև): Արտադրում է միներալոկորտիկոիդներ՝ դոզոքսիկորտիկոստերոն և ալդոստերոն, որոնք պահպանում են կալիումի և նատրիումի իոնների հավասարակշռությունը, որն անհրաժեշտ է արյան նորմալ ճնշումն ապահովելու համար:

Ուղեղային նյութ

Մակերիկամների կենտրոնական մասն արտադրում է կատեխոլամինային հորմոններ՝ ադրենալին և նորադրենալին:

Ադրենալինն ընդունված է անվանել սթրեսի հորմոն, քանի որ սթրեսային վիճակներում նրա քանակը շատանում է, ինչը նպաստում է ցավային շեմի իջեցմանը և ուժերի կենտրոնացմանը. արագանում է շնչառությունը և լայնանում են բբերը:

Նորադրենալինը նույնպես արտադրվում է սթրեսային վիճակներում, բայց օրգանիզմի վրա նրա ազդեցությունն այլ է: Այն խթանում է սրտամկանի աշխատանքը և կարգավորում արյան ճնշումը:

Մակերիկամների աշխատանքի խանգարումը.

Մակերիկամների հետ կապված խնդիրների ժամանակ դիտվում է կամ հորմոնների պակաս, կամ՝ ավելցուկային արտադրություն, ինչի հետևանքով առաջանում են էնդոկրին հիվանդություններ:

Հիվանդությունների ախտանշանները կախված են այն բանից, թե ո՞ր հորմոնն է քիչ կամ շատ արտադրվում:

Ընդհանուր նշաններն են.

• մկանային թուլություն,
• մշտական հոգնածության զգացողություն,
• ախորժակի անկում և նիհարում,
• գրգռվածություն,
• անքնություն զուգակցված մշտական քնկոտության հետ
• գլխացավեր, գլխապտույտի հանկարծակի նոպաներ։

Մակերիկամային ախտաբանության հետևանքով առաջանում են հետևյալ հիվանդությունները.

• Ադիսոնի, Իցենկո-Կուշինգի կամ Նելսոնի հիվանդություններ,
• ֆեոխրոմոցիտոմա,
• հիպերալդոստերոնիզմ (Կոնի համախտանիշ),
• կեղևային շերտի հիպերպլազիա,
• մակերկամների կեղևի անբավարարություն,
• բորբոքային խնդիրներ,
• մակերիկամների տուբերկուլոզ,
• կիստա, ուռուցքներ:

Ախտորոշում

Օգտագործվում են լաբորատոր և գործիքային հետազոտություններ.

• արյան և մեզի ընդհանուր հետազոտություն,
• հորմոնների որոշում,
• համակարգչային տոմոգրաֆիա (ՀՏ),
• մագնիսռեզոնանսային տոմոգրաֆիա (ՄՌՏ)
• ուլտրաձայնային հետազոտություն (ՈՒՁՀ). այս հետազոտությունից առաջ խորհուրդ է տրվում սննդակարգից բացառել միրգ-բանջարեղենը, լոբազգիները, գազավորված ըմպելիքը)

Լաբորատոր հետազոտությունները կատարվում են առավոտյան՝ սոված ժամանակ, խորհուրդ է տրվում 2-3 օր առաջ բացառել ադրենալինի քանակը բարձրացնող մթերքը՝ սուրճ, շոկոլադ, ցիտրուսներ, բանան: Հետազոտությունից մեկ օր առաջ չզբաղվել ֆիզիկական ծանր աշխատանքով, մարզումով, որը բարձրացնում է կորտիզոլի քանակը:

Մակերիկամային հիվանդությունների բուժումը

Բուժումը նշանակում է էնդոկրինոլոգը, որը կախված է կոնկրետ հիվանդության առկայությունից: Եթե մակերիկամի ախտահարումը հետևանք է այլ հիվանդության, անհրաժեշտ է բուժել առաջնային հիվանդությունը և, միաժամանակ, անցկացնել ախտանշային բուժում:

Թերապիայի նպատակը հիմնականում հորմոնալ ֆոնի կարգավորումն է: Որոշ դեպքերում ցուցված է վիրահատական բուժում, որը հիմնականում իրականացվում է ուռուցքային հիվանդությունների ժամանակ:

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ